یکی از دوستان و همراهان گیس گلابتون، بتازگی همسر دلبندش را از دست داده است. او باردار بود و دو ماه قبل از تولد اولین فرزندش، ناغافل همسرش با سکته قلبی وسیع فوت میکند. از دست دادن عزیزان دردناک است، ولی بعضی شرایط دردش بیشتر است. مثل همین حکایت که نوشتم. این دوست عزیز از من خواست مراحل سوگ را بنویسم. درخواست او را روی چشمم می‌گذارم و اجرا می‌کنم.
دکتر الیزابت کوبلر رأس، روان‌پزشک سوئیسی، معتقد است وقتی با خبر مرگ عزیزی روبرو می‌شویم پنج مرحله روان‌شناختی را طی خواهیم کرد:
- انکار
- خشم
- چانه‌زنی
- افسردگی
- پذیرش
در سال ۱۹۶۹، دکتر کوبلر راس کتابی نوشت تحت عنوان «در مورد مرگ و مردن» که برای اولین بار جوامع علمی را با مراحل یا وجوه مشترک برخورد انسان با پدیده‌ی مرگ آشنا کرد. مراحلی که وی درباره‌ی آن بحث کرده، امروزه تحت عنوان پنج مرحله سوگواری، شناخته می‌شود.
پنج مرحله سوگ، نه تنها در مواجهه با مرگ، بلکه از دست دادن شغل، پایان یک رابطه و ابتلا به سرطان یا بیماری صعب‌العلاج دیگر هم تجربه می‌شود.
مرحله اول – انکار
انکار اولین مرحله سوگواری است. در این مرحله فرد ازنظر احساسی بی‌حس است و فقدان را باور نمی‌کند. انگار خبر بد رو نمی‌شنود و یا مفهوم آن را درک نمی‌کند.
مرحله دوم – خشم
پس از شوک اولیه، احساس خشم و عصبانیت زیادی به فرد دست می‌دهد. فریاد «چرا من؟ چرا من؟ مگه من چی کار کردم که این بلا سرم بیاد؟» از حلقوم آدم سوگوار بیرون می‌آید. ممکن است فرد ماتم‌زده نسبت به دوستان و آشنایان و افراد خانواده احساس خشم کند. این مرحله چند روز یا چند ماه طول می‌کشد.
مرحله سوم – چانه‌زنی
در این مرحله فرد سوگوار حاضر است هر کاری انجام بدهد و هر چیزی را فدا کند تا عزیزش به دنیا برگردد و زندگی مثل قبل شود.
مرحله چهارم – افسردگی
در این مرحله زندگی بی‌رنگ و طعم است. هیچ لذتی وجود ندارد. فرد بدون انرژی و انگیزه است. ممکن است نتواند وظایف عادی روزمره و شغلی خود را انجام بدهد. ممکن است از بهداشت فردی غافل شود.
مرحله پنجم – پذیرش
در این مرحله فرد عاقبت فقدان را قبول میکند. پذیرش به معنای فراموش کردن عزیز ازدست‌رفته نیست. بلکه آدم واقعیت را قبول میکند و دیگر با آن نمی‌جنگد. در این مرحله یاد می‌گیرید با فقدان، زندگی کنید.
مرگ یک عزیز، دردناک است و قلب آدم را می‌شکند. هیچ راهی برای فرار از درد فقدان وجود ندارد. توصیه می‌شود در این دوران خود را منزوی نکنید و بودن در کنار دوستان و آشنایان، استقبال کنید. مشاوره فردی دریافت کنید. به گروه‌های داغدار بپیوندید و با سایر داغداران درباره تجربیات خود صحبت کنید. ورزش کنید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید.
